چطور کودک را تنبیه کنیم ؟
چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ همه ی والدین در مورد تنبیه ، عقاید شخصی
مخصوصی دارند . چه آن هایی که آن را می پذیرند و یا رد می کنند ، از تنبیه
به عنوان یک روش آموزشی مناسب برای کودکانشان استفاده می کنند .
وقتی کودکتان را به اتاقش می فرستید ، زمان تماشا کردن تلوزیون را محدود
می کنید و به او اجازه ی بازی کردن با اسباب بازی مورد علاقه اش را نمی
دهید ؛ یا وقتی که به دنبال نزدیک شدن کودک به اجاق گاز ، فریاد می کشید ؛
« نکن ! » در واقع برای اصلاح رفتار ها از اصول تنبیه استفاده کرده اید .
اگر می توانستیم کودکانمان را فقط با استفاده از روش های مثبت تربیت
کنیم ، خیلی عالی بود ؛ اما نمی توانیم . برای آموختن الگوهای رفتاری
شایسته ، هم روش های مثبت و هم منفی لازم هستند . ما قصد نداریم تنبیه را
بپذیریم یا رد کنیم . بلکه می خواهیم روش آن را بیاموزیم تا هنگامی که
تنبیه به عنوان یک روش تربیتی ضروری بود ، تاثیر بیشتری داشته باشد . کمی
فکر کنیم که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟
تنبیه به تنهایی نمی تواند نتایج دلخواه را فراهم کند .
زیرا به طور کلی روشی منفی است . این روش به کودک می آموزد که چه کاری را
نباید انجام دهد . اما نمی آموزد که چگونه باید رفتار کند . وقتی تنبیه را
بدون تقویت رفتار شایسته به کار می بریم ، کودک نمی داند رفتار ناپسندش را
با چه رفتاری جایگزین کند .
جهت تماس و مشاوره تلفنی با روانشناس و مشاوران متخصص ازطریق تلفن ثابت و بدون پیش شماره با 9092305983 تماس حاصل فرمایید.
یا به سایت www.heiroo.com مراجعه کنید.
نمونه ای برای اینکه بفهمیم چطور کودک را تنبیه کنیم ؟
امیررضای سه ساله برای رسیدن به یک لیوان از صندلی بالا می رود . مادرش
او را از صندلی پایین می گذارد و به خاطر بالا رفتن از آن ، او را سرزنش می
کند . امیررضا گریه می کند و می گوید ، « دیگه نمی روم بالا ، مامان » .
تا این مرحله خوب است ؛ اما این پسربچه نمی آموزد که می تواند از جایی امن
تر لیوان بردارد ، یا دفعه ی بعد باید از کسی کمک بخواهد .
او آموخته است که چه کاری را نکند ؛ ولی یاد نگرفته است که چه باید بکند
. به علاوه تنبیه وقتی موثر است که موقتی باشد چون وقتی از یک تنبیه به
دفعات زیاد استفاه شود ، تاثیرش را از دست می دهد .
والدین مکررا چیزهایی شبیه این را به ما می گویند : « اولین باری که
امیررضا را تنبیه بدنی کردم ، خیلی گریه کرد و پس از آن ، برای مدت طولانی
رفتارش تصحیح شد ، اما حالا که مرتبا به خاطر رفتار های نادرستش تنبیه بدنی
می شود ، هیچ تاثیری ندارد و به نظر هم نمی رسد که به هیچ وجه اهمیتی بدهد
. »
این یک سوال بسیار مهم است که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ این یک واکنش تطبیقی کلاسیک است ، و به سبب همین اثر است که ما تنبیه بدنی را به عنوان شکلی از تنبیه توصیه نمی کنیم .
از آن حایی که گاه تنبیه به عنوان یک روش مدیریت ، لازم می شود ، این
پرسش شکل می گیرد که : پس چه وقت و چگونه می توانیم از آن استفاده کنیم ؟
ما این اصول را پیشنهاد می کنیم :
تنبیهی را انتخاب کنید که رفتار ناخواسته را کاهش دهد
تنبیه فقط هنگامی موثر قلمداد می شود که بروز رفتار نامناسب را کاهش دهد
. در بسیاری از مواقع ، کودکان را برای تنبیه به دفتر مدرسه می فرستند ؛
ولی همان طور که انتظار می رود ، نتیجه ای عاید نمی شود . دانش آموز از
انجام تکلیف خودداری می کند و از منتظر ماندن در دفتر مدرسه لذت می برد ،
پس رفتارش با بی توجهی تقویت می شود .
تنبیه بدنی ، ایجاد محدودیت و گرفتن اسباب بازی یا امتیازات خاص (
مانند تماشای کارتون ) در صورتی « تنبیه » تلقی می شود که موثر واقع شوند .
برای نمونه امیررضای نه ساله را به خاطر کتک زدن خواهرش به اتاقش
فرستادند . او در آن جا با کامپیوتر و اسباب بازی هایش مشغول بازی شد .
وقتی مادرش به او گفت که می تواند از اتاق بیرون بیاید ، در حال تماشای
کارتون مورد علاقه اش بود . او حتی فراموش کرده بود که تنبیه شده است . به
علاوه وقتی از اتاق خارج شد ، خواهرش را دوباره کتک زد تا باز به اتاقش
فرستاده شود .
پس نصیحت مشاوره این است که نخست نتایج تنبیه را بررسی کنید .
اگر رفتار هدف کاهش یافته بود ، می توانید دوباره از آن نوع تنبیه استفاده
کنید . در غیر این صورت ، تکرا آن تنبیه سودی ندارد و باید روش دیگری را
بیازمایید .
در تنبیه زیاده روی نکنید
اگر بیش از حد از تنبیه استفاده کنید ، کودک شما به آن عادت خواهد کرد و
تنبیه تاثیر خود را به تدریج از دست خواهد داد . هر اقدامی – اگر هم موثر
باشد – شامل ممنوع کردن تماشای تی وی ، تنبیه های بدنی و غیره ، با
استفاده ی بیش از حد تضعیف می شود و اثر مورد نظر شما را ایجاد نخواهد کرد .
تنبیه را به تعویق نیندازید
اگر قصد تنبیه کودکتان را دارید ، درس پس از رفتار ناپسندش این کار را انجام دهید . دیده شده بعضا داشتیم مواردی که به مرکز مشاوران هیروو
مراجعه کرده اند و گفته اند که مثلا مادر با کودک در منزل مادربزرگ هستند
کودک رفتار ناشایستی را انجام می دهد مادر در واکنش به او می گوید :” بگذار
به خانه برویم تو را تنبیه خواهم کرد ” .
باید بگوییم که نه این تاثیری نخواهد داشت . رفتار انسان را پی آمد های
بدون وقفه کنترل می کنند ( این پی آمد ها می توانند مثبت یا منفی باشند . )
پس صبر نکنید تا مثلا به منزل برگردید و یا تا ” بابا بیاد خونه ” . تا
عصر یا فردا یا هفته ی بعد صبر نکنید . هر تنبیهی ، اثرش را با گذشت زمان
از دست می دهد و ممکن است کودک نتواند ارتباط تنبیه را با عمل ناپسندش درک
کند .
همیشه پیامد ها را تشریح کنید
کودک باید بداند چه رفتاری شما را ناراحت می کند و در صورت پافشاری در
انجام آن ، واکنش شما چه خواهد بود . تصمیم خود و پیامد های نادیده گرفتن
آن عمل را به او بگویید و به اینکه این که چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ فکر
کنید .
ثابت قدم باشید
تنبیه موثر نه تنها یک تنبیه بدون وقفه است ، بلکه تنبیهی است که برای
کودک قابل پیش بینی باشد . تنبیه باید در تمام مواردی که آن رفتار ناپسند
سر می زند ، انجام شود .
اگر به کودکتان گفته اید که در صورت پرت کردن عروسکش ، آن را از او
خواهید گرفت ، پس از هر بار پرت کردن به وعده ی خود عمل کنید تا همیشه
منتظر پیامد های رفتار ناپسند خود باشد .
الکی تهدید نکنید
کودک را به تنبیهی که آن را انجام نمی دهید ، تهدید نکنید . پیش از
واکنش نشان دادن ، دومین ، سومین یا دوازدهمین فرصت را به او ندهید . همیشه
به حرفی که می زنید عمل کنید و چیزی را که گفتید ، جدی بگیرید . تهدیدهای
پوچ و ناپایدار ، به رفتار های نادرستی می انجامند که تثبیت شده ، در برابر
تغییر مقاوم می شوند .
برای اصلاح رفتار به کودک فرصت دهید
این قسمت از مطلب مشاوره بسیار مهم است ؛ اینکه چطور کودک را تنبیه کنیم ؟ و هدف ما از تنبیه کردن چیست ؟ هدف از تنبیه ، اصلاح رفتار کودک است
پس باید به او فرصت بدهید تا آموخته هایش را نشان دهد . اگر تنبیه طول
بکشد ، ممکن است کودک فرصت پیدا نکند که رفتار خود را اصلاح کند .
کودک دیر به خانه می آید ، یا وقتی برای چندمین بار به درخواست شما برای
صرف شام توجهی نمی کند ، ممکن است عصبانی شوید و برای یک ماه به او اجازه ی
بیرون رفتن از خانه را ندهید .
در آن یک ماه او نمی تواند نشان دهد که زود به خانه برگشتن پس ار بازی
یا حضور به موقع در سر میز شام را آموخته است . او آن قدر از این تنبیه می
رنجد که پنهانی از خانه خارج می شود یا مانند یک حیوان زندانی رفتار می کند
.
اما اگر تنبیه او چنین بود که می بایست برای دو روز ، بلافاصله پس از
تعطیل شدن از مدرسه به خانه می آمد روز سوم فرصت می داشت تا اصلاح رفتار
خود را نشان دهد و ظرف یک ماه اعتماد شما را جلب کند .
برای مشاهده مطالب بیشتر روی لینک زیر کلیک نمایید.
منبع : مشاوران هیروو
